چلغوز آجیلی سودمند و سرشار از خواص دارویی و درمانی است، مغز آن شبیه تخمه آفتابگردان بوده و طعمی مشابه بادام وپسته دارد. در کاشت چلغوز سه روش به طور کلی بیان شده که برای هریک توضیحی گفته شده است.
در ابتدا چلغوز نامی به مانند فوش است؛ اما اگر آنرا بشناسیم می فهمیم که اینطور نیست بلکه گیاهی پر خاصیت و دارای مزیت های بالاست که می تواند ما را در داشتن بدنی سالم و انرژی کافی برای انجام فعالیت های روزانه یاری کند. در این بخش به نحوه کاشت چلغوز و چگونگی پرورش آن می پردازیم.
آشنایی با گیاه چلغوز
گیاه چلغوز از نوعی کاج یا صنوبر است؛ این کاج دارای برگ های سوزنی، کوتاه و ضخیم است که متعلق به پاکستان، افغانستان، و شمال شرق ایران از جمله هیمالیا است. میوه چلغوز به دلیل داشتن پروتئین، فیبر، آنتی اکسیدان، پتاسیم، ویتامین E و چربی و انرژی بالا جز دسته ی آجیل و خشکبار گران قیمت می باشد. در قدیم شیرازی ها و اراکی ها چلغوز خور های قهاری بودند اما بعد ها با رواج این خشکبار در مشهد و گیلان و بخش های شمالی کشور استفاده از این گیاه در میان مردم عمومی شد. چلغوز دارای پوششی قهوه ای مانند به شکل هسته خرما است که زمانی آنرا بو می دهند با صدایی سرباز می کند و دانه چلغوز از آن خارج می شود. می توان از دانه چلغوز به دلیل دارا بودن اسید آمینه های ضروری و و اسید های چرب غیر اشباع روغن تهیه کرد که از افزایش کلسترول بد خون جلوگیری کند و حملات قلبی را کاهش دهد و از سرخرگ ها محافظت کند.
شرایط کاشت گیاه چلغوز
برای پرورش و کاشت چلغوز باید توجه داشت که نهال آن تحمل سایه ندارد و در خاک های خشک و مرطوب بهترین دوام دارد به طوری که این گیاه نیاز چندانی به آب ندارد، گیاه چلغوز در آب هوای آفتابی با خاک زه کشی مناسب بهترین رشد دارد و در ۱۰ سال اولیه به ارتفاع ۷ فوت و عرض ۴ فوت می رسد. این درخت دارای ارتفاع ۱۰ الی ۲۵ متر است و دارای تاج عمیق، وسیع و طویل می باشد. شاخه دهی این درخت به صورت قائم است اما در جنگل های متراکم و دارای اهمیت تاج باریک و کم عمقی دارد. پوست این درخت حالتی ورقه ورقه و چروک دارد به طوری که با کندن هر صفحه رنگ سبز متمایل به خاکستری آشکار می شود. این خشکبار را ب طور طبیعی می توان در هر منطقه ای کاشت کرد ولی منطقه گرم و خشک برای بهره وری بهتر از آن پیشنهاد می شود.
چگونگی کاشت و پرورش گیاه چلغوز
برای کاشت چلغوز و پروش این گیاه روش های متداولی وجود دارد که در ادامه مطلب به آن می پردازیم.
کاشت چلغوز به شیوه بذر
بذر کاج چلغوز در انواع خاک های سبک، متوسط و سنگین قادر به رشد است ولی با کاشت چلغوز در خاک های زه کشی شده، این گیاه به صورت بهتری به رشد ادامه می دهد، خنثی بودن PH خاک این بذر از اسیدی بودن آن بهتر است. گلدان های حاوی این بذر را بهتر است در چارچوبی سرد و یا در اواخر زمستان نگه داری کنید و در یک زمان کوتاه به مدت ۶ هفته آنرا زمستانه کنید و در دمای ۴ درجه سانتی گراد نگهداری کنید تا به روند جوانه زنی آن ها کمک کنید.
کاشت این گیاه به وسیله قلمه زنی
از این روش زمانی استفاده می کنیم که قلمه ها از درختانی با عمر کمتر از ۱۰ سال تهیه شود. قلمه باید شامل ساقه کوتاه و دسته ای از برگ های سوزنی باشد. کندن جوانه های ساقه چند هفته قبل از تهیه قلمه می تواند در عملکرد بهتر ریشه زایی بی افزاید، قلمه ها معمولا به کندی رشد می کنند. در زمان حاضر هنوز اطلاعاتی کافی و مفید از چگونگی کاشت و ادامه روند رشد آن ها وجود ندارد.
پرورش نهال
کاشت چلغوز در روش پرورش نهال باید توجه داشت که نهال چلغوز به دلیل داشتن ریشه ای بسیار کم پشت و متراکم باید به محض فراهم شدن یک شرایط اقلیمی به محیط دائمی و طبیعی منتقل شود و به مدت ۱ تا ۲ سال از آن به خوبی مراقبت گردد. نهال ها را در دوره نوجوانی به ارتفاع ۳۰ تا ۹۰ سانتی متر می رسند غرس می کنند اما این میزان در زمانی که نهال ۵ تا ۱۰ سانتی متر ارتفاع دارد بهتر است. نهال های بزرگ یه سختی استقرار پیدا می کنند و با شرایط محیط خود را وفق می دهند پس بهتر است از جابه جایی آن ها بپرهیزیم. درخت چلغوز به دلیل داشتن ریشه دهی های گسترده در برابر بادهای شدید بسیار مقاوم است.
خواص کلی گیاه چلغوز
- چلغوز به دلیل کاهش تری گلیسرید خون یار کبد، به دلیل داشتن فیبر و چربی بالا بهترین گزینه برای کاهش اشتها، دارا بودن پتاسیم و منگنز در کاهش بی خوابی و برطرف کردن درد های عضلانی و خستگی مفرط و تنش و اضطراب می تواند میان وعده خوبی به حساب بیاید.
- چلغوز بالاترین میزان تراکم اسید اوریک را در میان مغز ها دارد، این مغز نوعی تک چربی اشباع شده است که به کبد در دفع تری گلیسیرید مضر کمک می کند.
- چلغوز به دلیل داشتن چربی غیر اشباع و اسید آمینه باعث تقویت حافظه، چشم و سیستم ایمنی بدن می شود.
- چربی اشباع شده در آن خاصیت روغن زیتون را دارد که علاوه بر کاهش کلسترول و محافظت از رگ های خون در مقابل آسیب دیدگی از قلب محافظت می کند و مانع بروز حمله قلبی می شود.
- برای داشتن پوستی خوب و تقویت آن می توان مغز چلغوز را نرم کرده و به روی پوست بمالید و بگذارید ۴۵ دقیقه بر روی پوست بماند و بعد آنرا بشویید و بعد تاثیر شگفت انگیز آن را مشاهده کنید.
خواص دارویی و درمانی مغز چلغوز
- چلغوز به دلیل داشتن منیزیم در رفع بی خوابی های شبانه بسیار تاثیر گذار است.
- پتاسیم و منگنز موجود در آن باعث تعادل فشارخون می شود.
- در کاهش دردهای عضلانی، تنش و اضطراب، و خستگی مفرط بسیار تاثیر گذار است.
- سنگ مثانه را رفع می کند.
- برای افراد سرد مزاج و کسانی که کمبود اسپرم دارند بسیار توصیه می شود.
- موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.
- در رفع و درمان تیرگی های پوستی بدن بسیار تاثیر گذار است.
- درمان بسیار خوبی برای رفع مشکلات کبد است اگر به خوبی در داخل سرکه خیس بخورد.
- چلغور به دلیل داشتن چربی و فیبر بالا باعث کاهش اشتها می شود.
- منبع غنی آهن می باشد که موجب افزایش گلبول های قرمز خون می شود.
- وجود ویتامین A و E برای سلامت چشم و پوست بسیار مفید است.
نکته
این دانه به دلیل داشتن طبع بسیار گرم برای افرادی که مزاج خشک و صفرآوی ها و سودآوی ها هستند مناسب نیست. این خشکبار فقط به افرادی که مزاج رطوبی مثل دموی ها و بلغمی دارند توصیه می شود.