آشنایی با نحوه پرورش اکالیپتوس و نگهداری از این گیاه

درخت اکالیپتوس از گونه ی درختان بزرگ است که سرعت رشد این درخت نیز بسیار سریع می باشد.این درخت در اصل بومی منطقه اقیانوسیه می باشد اما در حال حاضر به نقاط دیگر دنیا نیز گسترش یافته و به عنوان مثال می توان از جنگل های هند و مراکش که وسعت زیادی نیز دارند، نام برد.

درخت اکالیپتوس چگونه است؟

درخت اکالیپتوس تقریبا بیش از پنجاه سال است که به ایران وارد شده و در جنوب کشور که شرایط محیطی مناسبی برای رشد این درخت را دارد،کاشته شده است و درحال حاضر درختان اکالیپتوس با سن بالا در استان های خوزستان و فارس دیده می شود و در این استانها در حال پرورش اکالیپتوس می باشند. این درخت چوبی سخت و مقاوم دارد و رنگ پوسته ای که روی ساقه ی آن قرار دارد قهوه ای مایل به زرد است و به راحتی می توان آن را از ساقه جدا کرد.برگ این درخت با توجه به جوان بودن گیاه و یا جوان بودن شاخه های آن یا مسن بودن آن شکل های مختلفی دارد به طوریکه در شاخه هایی که جوان هستند برگهای آن افقی و بدون دمبرگ هستند.

شکل برگها بیضی دراز و مدور است که دارای طولی تقریبا ۱۰تا ۱۵ سانتی متر می باشند و عرض آنها تقریبا در حدود ۴ تا ۸ سانتی متر می باشند.برگها در ابتدا رنگی سبز مایل به آبی دارند که با گذشت زمان و به تدریج رنگ آنها سبز مایل به سفید می شوند.شاخه هایی که دارای این نوع برگها هستند ظاهری چهارگوش و بال دار دارد.در درختانی که سن بیشتری دارند ظاهر برگها متفاوت است به صورتی که هر برگ به یک دمبرگ باریکی که طول ان ۲ تا ۳ سانتی متر می باشد منتهی می شود. برگ های درختان مسن نوک باریک و قسمت پایانی آن خمیده می باشد و رنگ آن سبز و یا سبز مایل به زرد می باشد و داری طولی به اندازه ۱۶ تا ۲۵ سانتی متر و عرضی به اندازه ۲ تا ۵ سانتی متر می باشند.

خواص اکالیپتوس

ساکنان بومی استرالیا،به خواص درمانی برگهای اکالیپتوس پی بردند و از آنها برای مداوا و درمان زخم ها و کم کردن تب استفاده می کردند و همچنین به این قضیه پی برده بودند که اگر در مناطق بیابانی با مشکل بی ابی مواجه شوند از ریشه های اکالیپتوس که دارای مقداری آب است استفاده کنند و ریشه های ان را برای رفع عطش خود از زمین در می آوردند.

برگهای اکالیپتوس روغنی را به وجود می آورند که باعث از بین بردن باکتریها می شود و همچنین باعث  برطرف شدن ناراحتی های تنفسی می شود.

در برخی از عطرها،صابون ها و برخی از مواد خوراکی اکالیپتوس را اضافه می کنند. همچنین از اکالیپتوس به عنوان عاملی برای دفع حشره ها استفاده و به اسپره های حشره کش اضافه می شود.

نحوه و دستورالعمل کاشتن و پرورش اکالیپتوس

برای کاشتن و پرورش این گیاه باید یک نکته را مورد توجه قرار داد و آن نکته این است که در ابتدا شرایط محیطی منطقه خود را به درستی بشناسیم و با توجه به شرایط محیطی منطقه مان از گونه سازگار و مناسب با ان استفاده کنیم.که در زیر شرایط لازم برای پرورش این گیاه را عنوان خواهیم کرد.

شرایط لازم برای پرورش این گیاه

۱-آبیاری گیاه:

حتما باید به این نکته توجه کنید برای اینکه به نتیجه مطلوب برسید باید گیاهان جوان و تازه کشت شده را در مدت یکسال اول به طور مداوم آبیاری کنید و بهترین موقع برای آبیاری زمانی است که سطح خاک خشک شده است.بعد از اینکه گیاه رشد کرد و یکسال از کاشتن آن گذشت،لزومی برای آبیاری وجود ندارد و دلیل ان هم این است که گیاه اب مورد نیاز خود را از ریشه هایش تامین می کند. به همین خاطر می توان ذکر کرد که گیاه اکالیپتوس در برابر خشکی مقاوم است.

۲-نور مناسب برای گیاه:

باید بدانید که نور مستقیم نیاز مبرم گیاه اکالیپتوس می باشد به همین خاطر باید ان را در مکانی که نور مستقیم آفتاب را دارد کاشت که در غیر این صورت این گیاه از ساقه هایی بلند و کشیده که از استحکام برخوردار نیستند به وجود خواهد آمد. قابل ذکر است که درخت اکالیپتوس با وزش باد های نسبتا شدید مشکل دارد و در برابر وزش باد شکننده هستند به همین دلیل توصیه اکید می شود که گیاه را در برابر نور مستقیم افتاب بکارید که استحکام ان زیاد شود که در غیر این صورت به شدت شکننده رشد می کنند.

۳-خاک مناسب برای گیاه:

اکالیپتوس نسبت به خاک حساس نیست و سختگیری خاصی در مورد ان نیاز نیست انجام شود.برای خاک مناسب و اماده سازی ان می توانیم خاک را با خاکبرگ مخلوط کنیم و به این نکته نیز باید توجه شود که حجم خاکبرگ از حجم خاک کمتر باشد.نکته دیگر این است که برای کاشتن و پرورش اکالیپتوس  از کودهای گاوی استفاده نشود چون با وجود کود گاوی برگها و شاخه ها رشد بیشتری دارند و رشد ریشه کند می شود و گیاه اکالیپتوس دارای ریشه ای ضعیف خواهد شد.

۴- دمای مناسب برای این گیاه:

می توان بیان کرد که درختان اکالیپتوس حساسیت بالایی نسبت به سرما دارند و تنها قادر هستند که تا منفی پنج درجه زیر صفر را تحمل کنند.قابل ذکر هست که گونه هایی از این گیاه وجود دارد که مقاومت بیشتری در برابر سرما دارند و اسیبی نمیبینند.از جمله میتوان به گونه e.pauciflora اشاره کرد که سرما را تقریبا تا بیست درجه زیر صفر نیز تحمل میکند و از بین نمی رود.

روش های تکثیر گیاه اکالیپتوس

قابل توجه است که برای پرورش گیاه اکالیپتوس از  سه روش متفاوت استفاده می شود: ۱-روش قلمه گیری ۲- روش کاشت بذر گیاه  ۳- روش پیوند زنی گیاه

۱-روش قلمه گیری

اولین روش در تکثیر این گیاه را می توان قلمه گیری معرفی کرد.برای قلمه گیری از قسمت نرم چوب این درختان استفاده می کنیم. منظور از قسمت نرم،قسمتی است که ساقه دارای بافت چوبی نباشد و اگر ساقه را خم کردیم ان ساقه نشکند و به راحتی خم شود.به همین خاطر مناسب ترین زمان برای جمع اوری قلمه ها فصول بهار و تابستان است زیرا در این فصل ها درختان اکالیپتوس شاخه های جوان و تازه زیادی دارد.طول مناسب قلمه ها نیر حدود ۵ تا ۱۲ سانتی متر می باشد.

زمانی که می خواهید قلمه را جدا کنید باید قلمه را از ناحیه اتصال برگ به ساقه جدا کنید.همه ی برگ های قلمه را جدا کنید به جز ۲ تا ۳ عدد برگ را در انتهای قلمه نگه دارید.دلیل انجام این کار این است که وجود برگ زیاد در قلمه باعث از دست رفتن رطوبت قلمه هنگام ریشه زدن می شود. اما باید بگوییم که وجود تعدادی برگ به دلیل داشتن هورمون های مناسب و تولید ان باعث ریشه زدن می شود.به همین خاطر تاکید کردیم که تعداد برگها بین ۲ تا ۳ عدد باشد.بعد از جدا کردن قلمه ها ما می توانیم قلمه ها را در مخلوطی از خاک برگ به علاوه شن بکاریم.که نسبت انها باید مساوی باشد.باید خاطر نشان کرد که قبل از کاشتن قلمه،باید ان مخلوط را به مقدار کافی خیس کنیم.مدت زمانی صبر باید کرد تا اب های اضافی خارج شوند.تقریبا بیست دقیقه کافی است.

و بعد اقدام به کاشتن قلمه میکنیم.مکان مناسب ان باید نور کافی داشته باشد.ترجیحا به دور از نور مستقیم افتاب باشد تا پرورش اکالیپتوس به بهترین شکل صورت گیرد.روی قلمه ها را با پلاستیک بپوشانید. و به مدت هر نیم ساعت تا یک ساعت کیسه های پلاستیکی را از روی قلمه ها بر بردارید.با این کار از جمع شدن رطوبت زیاد و شیوع بیمارییهایی از جمله بیماری قارچی جلوگیری میشود.دمای مناسب برای شکل گرفتن ریشه ها تقریبا بیست و یک درجه سانتی گراد میباشد.زمانی حدود ۴ تا ۱۰ هفته طول میکشد تا قلمه زایی صورت گیرد.بعد از دیدن رشد قلمه ها اقدام به برداشتن کیسه های پلاستیکی میکنیم.و تقریبا بعد از یک تا دو هفته مکان کاشت قلمه ها را عوض میکینم.

۲-کاشتن بذر

یکی دیگر از روش های تکثیر و پرورش گیاه اکالیپتوس کاشتن بذر میباشد.در وهله ی اول باید بذر مناسب را تهیه کنید.بعد از ان بذر را درون گلدانی که با مخلوطی از خاک و خاکبرگ است بکارید.ترجیحا خاک مرطوب باشد و تا حد بالایی نیز نرم باشد.و در مرحله ی بعد باید به ان نور خورشید بتابد.باید به نکاتی نیز توجه شود که عبارتنداز:۱-بهتر است بذر را در اواخر زمستان بکاریید.۲-بهترین گلدان برای کاشت بذر،گلدانی از جنس سفال می باشد(دلیل سفالی بودن گلدان این است که:بعد از جوانه زدن بذر و ریشه زایی ،باید بدون اینکه به ریشه اسیبی برسد کل ریشه و جوانه را به باغچه منتقل کنیم راه حل ان شکستن راحت گلدان سفالی می باشد).

۳-روش پیوند زنی گیاه

یکی دیگر از روش های تکثیر اکالیپتوس،روش پیوند زنی گیاه میباشد.این روش زمانی  که در سطح های وسیعی همچون جنگل و برای مصرف های صنعتی بزرگ بخواهیم اقدام کنیم استفاده میشود. در این روش از هر گونه که بخواهیم پیوندکهایی تهیه میکینم و از طریق روش پیوند ترصیعی که با نام دیگر پیوند گاوه ای نیز معروف است بر روی پایه گذاشته میشود.