برای پرورش قارچ شیتاکه نیاز به بستر سازی دارید. برای این بستر سازی می توانید خاک اره یا تنه درختان را مورد استفاده قرار دهید. در ادامه نکات کاشت و نگه داری از قارچ شیتاکه را ارائه کرده ایم.
برای پرورش قارچ شیتاکه از روش صنعتی نیز استفاده می شود. امروزه روش صنعتی به روش سنتی ارجحیت دارد. این موضوع به دلیل آسان بودن روند کشت قارچ شیتاکه بر روی خاک اره می باشد. در کشت صنعتی از بستر خاک اره برای رشد شیتاکه استفاده می شود. در این بسترسازی قارچ ها سریع تر رشد می کنند و زودتر از نمونه سنتی بالغ می گردند.
پرورش قارچ شیتاکه
تولید قارچ شیتاکه از سال ۱۹۴۰انجام می شده است. چینی ها و ژاپنی ها در این کشت سرآمد هستند. مردم این سرزمین ها از روش سنتی برای پرورش قارچ شیتاکه استفاده می کردند. از نظر آن ها درخت بلوط بهترین گزینه برای تکثیر قارچ شیتاکه می باشد.
کشت سنتی قارچ شیتاکه
در روش سنتی کاشت شیتاکه ابتدا باید چوب های لازم برای کاشت را فراهم نمایید. تنه درخت را به قطعاتی برابر با طول ۹۰ سانتی متر برش دهید. قطر تنه درختان برای پرورش و رشد قارچ شیتاکه باید در حدود ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر باشد. قطعات بریده شده از تنه درخت قبل از مورد استفاده قرار گرفتن، از گلسنگ، خزه و عوامل مزاحم و اضافی تخلیه می شوند. بعد از این پاکسازی، برای تنه درخت زمان استراحت قائل شوید. درخت باید در حدود یک ماه در مکانی سایه استراحت داده شود و در معرض هوای آزاد قرار بگیرد.
بعد از طی شدن زمان استراحت حالا نوبت عمل تلقیح قارچ شیتاکه بر روی چوب های انتخاب شده است. چوب بلوط از نظر داشتن شرایط پرورش قارچ شیتاکه بهترین می باشد. زمان انتظار برای به ثمر رسیدن و رویت قارچ ها در این روش در حد یک یا ۲ سال می باشد. بعد از طی شدن این مدت تولید قارچ ۴ تا ۶ سال به شکل دوره ای ادامه خواهد داشت. رسیدن به سال ششم تولید بستگی به نحوه مراقبت و شرایط دارد.
کشت صنعتی شیتاکه
در کشت صنعتی شیتاکه از خاک اره برای بستر کشت کمک گرفته می شود. خاک اره را می توان با سایر مکمل ها مانند سبوس برنج، کلش گندم و … به کار برد. البته میزان دخالت و به کارگیری این مکمل ها در مناطق مختلف متفاوت می باشد اما بستر اصلی کشت در خاک اره نمایان خواهد شد.
بسترسازی
مهم ترین گام در پرورش قارچ شیتاکه, بسترسازی می باشد. ابتدا مکمل در نظر گرفته شده را با خاک اره میکس نمایید و سپس این ترکیب را در کیسه ای پلاستیکی بریزید. این کیسه پلاستیکی باید از جنس پروپیلین باشد تا مقاومت خوبی نسبت به حرارت از خود نشان دهد. بستر کشت باید استریل شود. به همین خاطر باید کیسه پلاستیکی را در اتوکلاو با دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد قرار دهید. مدت نگه داری کیسه در اتوکلاو حدود ۳۰ دقیقه می باشد.
کاشت قارچ
باید منتظر سرد شدن کیسه های استریل باشید. بعد از سرد شدن، محتویات داخل کیسه را با بذر قارچ تلقیح کنید. کیسه ها باید به مدت ۲۵ تا ۳۰ روز در یک محیط به دور از نور با دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد نگه داری شوند. این مدت برای ریشه دوانی بستر کشت در نظر گرفته می شود. حدود یک تا ۴ ماه برای فراگیر شدن میسلیوم در کل بستر نیاز دارید. این زمان با توجه به شرایط حاکم محیطی متفاوت خواهد بود.
رشد میسلیوم ها باید در محیطی به دور از نور و تاریک باشد. این موضوع سبب رشد سریع آن ها خواهد شد اما به محض اینکه کلاهک ها را مشاهده کردید، باید نوردهی را برای پرورش قارچ شیتاکه در نظر بگیرید. رویت گره های کوچک در کیسه خبر از ثمردهی قارچ شیتاکه می دهد. با رویت این گره ها مانند پرورش قارچ دکمه ای عمل کنید. یعنی درب کیسه را باز یا چند شکاف بر روی بدنه کیسه پلاستیکی ایجاد کنید. با این کار هوای تازه به داخل کیسه پلاستیکی وارد و از میزان دی اکسید کربن داخل آن کم می شود. در نتیجه پین دهی رخ می دهد. با ورود اکسیژن به داخل کیسه، رنگ قارچ کم کم به قهوه ای متمایل می گردد.
شوک دهی برای پرورش قارچ شیتاکه
- کیسه ها را روی آب شناور نمایید.
- کیسه پلاستیکی را واژگون کنید.
- دما را به ۱۶ تا ۱۸ یا ۱۰ درجه سانتی گراد برسانید. این تغییر دما برای قارچ شیتاکه یک شوک فوق العاده است.
برداشت قارچ شیتاکه
ساقه قارچ شیتاکه را تا فلش آخر نگه دارید و قطع نکنید. فلش اول یک هفته زمان می برد و بعد ازاتمام باید تا ۲ هفته و روزی ۲ بار بر روی کیسه قارچ آب پاشی به شکل سبک انجام دهید. این کارها مقدمه فلش دوم است.
کشت خاک اره چه مزیت هایی نسبت به کشت روی چوب دارد؟
- دوره رشد و ثمردهی در خاک اره کم می شود و این موضوع سوددهی و بازدهی بهتری را برای قارچ داران رقم می زند. برداشت ۸ ماهه خواهد بود.
- در این روش می توان به همراه خاک اره از مواد مکملی چون سبوس برنج، کلش گندم و … استفاده کرد. این مواد به قدر کافی در محیط فراهم هستند.
- کار در این روش آسان بوده و هزینه کمتری نیز برای تولید برجای خواهد گذاشت. ضمن اینکه احتمال عدم ثمردهی کمتر خواهد شد.
پرورش قارچ شیتاکه نیز در صورت برداشت به موقع و آماده کردن سایر شرایط رشد شما را به تولید فراوان همراه با سود بالا می رساند. اگر می خواهید در زمان کمتری از ثمردهی قارچ بهره مند شوید، از روش کشت صنعتی(کشت در بستر خاک اره) قارچ شیتاکه بهره مند شوید.