در این مقاله به شما کاشت پونه و همچنین شرایط اصولی نگهداری و برداشت آن آموزش داده می شود ،در این جا به خواص و مضرات گیاه معطر پونه نیز پرداخته شده است.
همیشه کاشت گیاهانی که به نوعی خوراکی محسوب می شوند لذت بخش بوده و بسیاری از ما به کاشت این گیاهان علاقه مند هستیم.کاشت پونه از آن دسته گیاهان خوراکی محسوب می شود که علاوه بر سر سبزی محیط ، طعم و عطر بی نظیرش و البته خواص فراوانی که دارد باعث می شود تا جز انتخاب هایمان باشد.
پونه با نام علمی Mentha pulegium یک گیاه خوراکی با خواص فراوان است که معمولا در مناطق معتدل و یا گرمسیر ؛در اطراف چشمه ها و کنار جویبارها به صورت خودرو می روید. پونه از خانواده نعناعیان و دارای طبع گرم و خشک است. این گیاه خوراکی دارای گل های صورتی و بنفش می باشد که در اواخر تابستان می رویند. اگر منزل شما باغچه و یا محلی برای کاشت و پرورش گیاه ندارد اصلا نگران نباشید؛ پونه را می توانید داخل گلدان بکارید و از عطر و خواص آن استفاده کنید.
روش کاشت پونه
گیاه پونه به دو روش قابل تکثیر و رشد است:
- کاشت بذر
- کاشت از طریق تقسیم ریشه یا قلمه
کاشت بذر پونه
زمان مناسب برای کاشت بذر پونه در گلدان و یا باغچه اواسط اردیبهشت تا اواخر خردادماه است. خاک معمولی باغچه با ترکیب ماسه و کود دام پوسیده و زهکش شده که کاملا شخم خورده است برای کاشت پونه مناسب بوده و می توانید بذرها را روی بستر آماده شده بپاشید و یا در عمق نیم سانتی متری از سطح خاک بکارید؛ سپس خاک را با اسپری آب کاملا مرطوب کنید،باید توجه داشته باشید که آبیاری به گونه ای نباشد که بذر ها را از روی سطح خاک بشورد.
مواد و عناصر مغذی موجود در خاک به رشد بهتر گیاه کمک می کند، در کل خاک های اسیدی بهترین انتخاب برای کاشت پونه محسوب می شوند.پس یادتان باشد از کاشت این گیاه خوش عطر و طعم در خاک های رسی و اشباع شده از آب بپرهیزید. همچنین باید بدانید گیاه پونه رطوبت زیادی نیاز دارد و چون ریشه های آن سطحی است قادر به جذب آب از اعماق خاک نمی باشد؛ بنابراین همیشه خاک را مرطوب نگه دارید اما از آبیاری بیش از حد آن خودداری کنید تا موجب پوسیدگی ریشه ها نشود. بهترین روش برای آبیاری پونه استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار است که با توجه به کیفیت آب میتواند بارانی و یا قطره ای باشد.
بعد از کاشت پونه دو مرحله مهم آبیاری پیش رو دارید :
- پس از جوانه زدن
- پس از برداشت اول
مطلب بسیار مهم درباره پرورش گیاه پونه این است که باید روزانه ۴ ساعت در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد.
کاشت پونه از طریق تقسیم ریشه یا قلمه
خاک مناسب در این روش هم مانند روش کاشت بذر می باشد، بعد از آماده کردن بستر کشت مناسب قلمه چوبی که قسمتی از ساقه و ریشه گیاه پونه است را به صورت عمودی به طوری که حداقل ۳ سانتی متر از ساقه درون خاک قرار بگیرد بکارید، توجه داشته باشید که ریشه گیاه باید در عمق نیم سانتی متری از سطح خاک و به صورت افقی کاشته شود. کاشت پونه در این روش هم مانند روش قبل نیاز به رطوبت دایم و نور خورشید مستقیم دارد.
روش برداشت پونه
اگر پونه را برای مصرف خوراکی می خواهید هنگام برداشت پونه فقط برگ های آن ها را بچینید و از کشیدن ساقه همراه با ریشه آن ها از داخل خاک خودداری کنید تا گیاه دوباره رشد کند به این ترتیب در سال ۲ تا ۳ بار می توانید برگ هارا برداشت کنید.
اگر برای تهیه اسانس به پونه نیاز دارید باید صبر کنید تا گل های صورتی پونه پدیدار شده و سپس آن هارا جمع آوری کنید. زمان مناسب برای برداشت برگ های پونه در سایه و اواخر بهار تا پاییز است.
آفات و بیماری هایی که ممکن است پونه دچار شود
- پوسیدگی ریشه
- کنه های عنکبوتی و شته ها
بیماری موجب پژمردگی ، قهوه ای و یا لکه دار شدن برگ ها و ساقه گیاه می شود. با استفاده از یک خاک خوب و مغذی و زهکشی مناسب و آبیاری دقیق می توان از بیماری گیاه جلوگیری کرد.
نکته: در پرورش پونه برای مبارزه با آفات و بیماری ها بهتر است از هیچ گونه مواد سمی استفاده نکنید، در صورتی که جلوگیری از حمله آفات خارج از کنترل بود با کارشناس مربوط دز همین زمینه مشورت کنید.
مراقبت از پونه
برای رشد بهتر گیاه باید بعد از کاشت مراقبت هایی مانند آبیاری منظم ، تغذیه ، برچیدن علف های هرز ، جلوگیری از حمله آفات و دچار شدن به امراض صورت گیرد.
نکته : برای مبارزه با علف های هرز بهتر است از روش های غیر شیمیایی مثل روش مکانیکی وجین کردن استفاده شود.
خواص پونه
پونه دارای خواص بی نظیری است در این مقاله به تعدادی از آن ها اشاره می شود
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- ضد عفونی کردن ریه
- درمان عفونت های قارچی و ادراری
- درمان اختلالات گوارشی مانند نفخ معده،کرم معده،درد معده
- پاکسازی سموم کبد
- کنترل دیابت
- کاهش التهاب سیستم قلبی عروقی
- کاهش درد های قاعدگی
- مفید برای سرماخوردگی و آنفولانزا
- درمان آکنه و جوش صورت
- کاهش درد عضلات و مفاصل
- آرام بخش
- جوان سازی پوست صورت
- درمان عفونت لثه و دندان
- درمان ریزش مو
- دفع حشرات
- پادزهر نیش زدگی بعضی از حشرات
فرآورده های گیاه پونه
شما با کاشت این گیاه می توانید از فرآورده های آن هم بهره مند شوید از جمله این فرآورده ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عرق پونه
- چای یا دمنوش پونه
- خوشبوکننده هوا
- روغن پونه
- اسانس پونه
- پودر برگ خشک شده پونه
عوارض گیاه پونه
قطعا استفاده بیش از حد از گیاه پونه هم مانند هر خوراکی دیگری آسیب هایی به همراه دارد مانند : مسمومیت ،حساسیت ،سقط جنین ، افزایش فشار خون،عفونت کلیه،افزایش چربی کبد، تضعیف کبد و التهاب کبدی