آموزش ساخت بونسای

قدمت ساخت بونسای به هزاران سال پیش باز می گردد، ساخت بونسای هنری از دوره های دور می باشد و در ابتدا این هنر از چین شروع شده و پس از آن در آسیا شرق و به تدریج در تمام دنیا گسترش پیدا کرد، Bonsai در زبان ژاپن از دو کلمه «بن» به معنی سینی یا گلدان با دیواره های کوتاه و «سای» در معنای درخت شناخته می شود، که در بیان کلی این کلمه به معنای نگهداری درخت در گلدان می باشد. در ادامه به آموزش ساخت بونسای پرداخته می شود، تا با این هنر هزاران ساله بیشتر آشنا شوید.

بونسای طیف گسترده ای از گیاهان و گونه های مختلف را شامل می شود و می تواند، به شکل بوته ای یا درخت باشد، همانطور که پیش از این نیز اشاره شد، پرورش این گیاه به ژاپن نسبت داده می شود، اما درخت بونسای در حقیقت از چین مبدا گرفته است. در عصر حاضر از این هنر علاوه بر استفاده های سنتی، به منظور سرگرمی و برای اهداف تزئینی نیز استفاده می شود.

آموزش ساخت بونسای

پیش از آموزش ساخت ابتدا بهتر است، درک کاملی از بونسای داشته باشید، بونسای یک درخت مینیاتوری تکمیل شده طی چندین سال متمادی می باشد، این درختان مینیاتوری بر اساس اصول و قواعد و هنر خاصی تحت عنوان بونسای ساخته می شوند و این هنر در انحصار افرادی می باشد، که به شکل تخصصی آن را فراگرفته اند و از این علم و هنر بهره مند می باشند.

ساخت و تکمیل این هنر به شکل بصری برای چندین سال به زمان نیاز دارد و این فرصت برای باغبان فراهم می شود، که نقشی خلاقانه در رشد و زیبایی گیاه ایفا کند و علم و هنر خود را به دنیای دیدگان دیگران باز کند. برای ساخت بونسای چندین و چند روش وجود دارد و سازنده می تواند، بسته به نوع سلیقه و در دسترس بودن روش ها یکی را انتخاب نماید.

برای پرورش و فرم بخشیدن به بونسای می توانید، از روش هایی چون پایه بونسای، قلمه، نهال، پیش بونسای و بذر استفاده کنید. این نکته را در خاطر داشته باشید، که پرورش چنین گیاهی در کنار علم به انگیزه و صبر کافی نیاز دارد. آشنایی با نحوه نگهداری بونسای جنسینگ در خانه و اصول رشد بهتر این گیاه می تواند، راهنمای خوبی برای نگهداری از این گیاه ارزشمند باشد.

استفاده از پایه

در آموزش ساخت بونسای با استفاده از پایه لازم است، گیاهی را انتخاب نمایید، که دارای برخی ویژگی های خاص باشد، این ویژگی ها شامل موارد زیر می باشد.

1. قابلیت تبدیل شدن به بونسای، در گیاه مورد نظر وجود داشته باشد.
2. شرایط محیطی که می توانید، برای گیاه فراهم کنید، با نیاز های گیاه همخوانی داشته باشد، برای مثال افرادی که فضای نگهداری از گیاه برای آن ها به خانه محدود می باشد، لازم است، از نوعی از گیاهان استفاده نمایند، که قابلیت رشد در محیط خانه را دارا باشند.
3. از مقاومت مطلوبی در برابر بیماری ها و آفات برخوردار باشند.
4. برای دستیابی به مدلی از بونسای که دارای ظرافت و زیبایی باشد، بهتر است، در صورت انتخاب گیاه از نوع گلدار یا میوه دار گونه ای باشد، که گل و میوه کوچکی دارد، تا بونسای حاصل از آن دارای ظرافت و زیبایی باشد.
5. استفاده از پایه دارای تنه مخروطی ویژگی مهمی می باشد.
6. قسمت های مختلف پایه بونسای را باید بتوان به راحتی هرس کرد.

روش استفاده از بذر

ساخت بونسای با استفاده از بذر روشی در طولانی مدت می باشد و بهتر است، افرادی از این روش استفاده نمایند، که از پرورش گیاهان لذت می برند و در این راه صبوری به خرج می دهند، اولین قدم در این مسیر تهیه بذر گیاه مورد نظر از فروشگاه های کشاورزی می باشد.

در صورتی که انواع مخروطیان نوع منتخب شا می باشد، باید بدانید دانه آن ها از طریق پوسته این گیاه استخراج می شود و نیازی به خرید بذر آن نیست. شرایط آب و هواییی در رشد بونسای شما تاثیر دارد، چنانچه محیطی که در اختیار شما قرار دارد، در بهار گرم و در زمستان سرد می باشد، می توانید بذر ها را در یک گلدان مناسب قرار دهید و در محیط بیرون از منزل بگذارید، تا دوره زمستان گذرانی و جوانه زنی در بهار با تغییرات هوا به شکلی طبیعی اتفاق افتد.

با گذشت زمان و جوانه زدن بذر ها نیاز به برخی مراقبت ها می باشد، که نباید از آن غافل شوید، اول این که نیازی به تغییر گلدان نیست، دوم آبیاری منظم که بسیار مهم است و سوم این که دقت داشته باشید، تا گلدان در تماس با نور مستقیم خورشید نباشد و از تابش غیر مستقیم نور بهره مند شود.

در این بخش از آموزش ساخت بونسای با استفاده از بذر لازم به ذکر است، چنانچه به محیط بیرون دسترسی ندارید، برای ایجاد هوای سرد و گرم جهت ایجاد شرایط مناسب می توانید، در فصل زمستان بذر ها را درون یخچال نگهداری کنید و پس از عبور از زمستان برای جوانه زنی بذر ها را از یخچال خارج کنید، سپس گلدان مناسبی را در نظر بگیرید، که بیش از اندازه بزرگ نباشد و بذر ها را به درون آن منتقل کنید و روی بذر ها را با خاکی که دارای زهکشی مناسب باشد، بپوشانید. با آبیاری منظم به مرطوب نگه داشتن خاک و مراقبت از بذر ها ادامه دهید.

قلمه زنی

بهره مند شدن از روش قلمه زنی این این امکان را فراهم می کند، تا تعداد زیادی بونسای را در زمان کوتاه تری پرورش دهید، این روش در مقایسه با روش استفاده از بذر به زمان بسیار کمتری نیاز دارد. از بخش های در حال رشد گیاه که شامل شاخه ها می شود، قسمتی را جدا کنید و در گلدانی که با خاک مخصوص بونسای پر شده باشد بکارید، آبیاری صحیح کمک می کند، تا قلمه ها رشد مناسبی داشته باشند و از بین نروند.

استفاده از نهال

استفاده از نهال برای ساخت بونسای در مقایسه با روش های گفته شده نیاز به زمان کمتری دارد و در عین حال آسان تر نیز می باشد، برای این روش باید نهالی را انتخاب کنید، که از شرایط مناسب برای رشد آن اطلاعات کافی در اختیار داشته باشید، تا در نهایت یک بونسای زیبا و شاداب را شاهد باشید.

پیش بونسای

در بررسی و آموزش ساخت بونسای معمولا استفاده از پیش بونسای برای افرادی توصیه می شود، که علاقمند به فرم دادن بونسای خود می باشند و در ضمن افراد که از مهارت کمی نیز برخوردار هستند، می توانند به راحتی در این امر موفق باشند، زیرا پرورش گیاه، که نیازمند زحمت فراوانی می باشد، پیش از این انجام شده و تنها فرم دادن آن باقی مانده است. می توانید، پیش بونسا ها را از فروشگاه های گل و گیاه با قیمت مناسبی تهیه کنید و سلیقه خود را در فرم آن اعمال نمایید.

فرم دهی

فرم دهی و آفریدن شمایل خاص در بونسای نیز نیازمند طی شدن مراحل مختلفی می باشد، که با آشنایی با آن ها می توانید، شمایل مورد نظر خود را به بونسای ببخشید.

هرس کردن

هرس کردن قوانین خاص خود را می طلبد، هرس گیاه باید، به گونه ای باشد، که ارتفاع آن شش تا هفت برابر قطر باقی بماند و یک سوم ابعاد گیاه در قسمت ابتدایی شاخه ای نداشته باشد، برای هرس تنه گیاه لازم است، با زاویه چهل و پنج درجه آن را برش دهید، در هنگام هرس تنه بونسای به یاد داشته باشید، هرس به شیوه ای انجام گیرد، که اندازه تنه از پایین به بالا کاسته شود، هرس های زیاد را به روز های آخر زمستان موکول کنید، تا گیاه در خواب باشد، تا جایی که برایتان مقدور است، شاخه ها را از نزدیکترین نقطه اتصال به تنه هرس کنید، تا زیبایی بونسای حفظ شود.

انواع هرس

شناخت کافی از انواع هرس کمک می کند، تا در اجرای بهتر و فرم دهی زیباتر گیاه خود موفق باشید، در ادامه به ذکر انواع هرس پرداخته شده است.

• هرس فرم دهی: حذف شاخه های اضافی با رشد نا به جا
• هرس نگهداری: حذف کردن اندام های اضافی در گیاه
• تنک: هرس و خلوت کردن قسمت بالایی یا همان تاج گیاه برای دریافت نور کافی
• پنچینگ: هرس بدو استفاده از ابزار برای تولید جوانه بیشتر
• هرس برگ: یک هرس مناسب برای ظریف کردن برگ ها
• هرس ریشه: هرس ریشه های ضخیم

انتقال به گلدان

برای تکمیل شدن آموزش ساخت بونسای لازم است، با انتقال گیاه به گلدان نیز آشنایی کافی داشته باشید، زیرا پس از مرحله هرس کردن زمان انتقال به گلدان مناسب فرا می رسد، گلدان مورد نظر باید دارای ویژگی هایی که در ادامه ذکر می شود باشد.

• گلدان باید کوچک و متناسب با بونسای مدنظر و ریشه آن باشد.
• گلدان منتخب اولیه نباید دارای عمق زیاد باشد.
• گلدان بونسای باید دارای سوراخ انتهایی برای خروج آب اضافی باشد.
• برای زیبایی بیشتر بهتر است، از گلدان های ساده با رنگ هایی چون سبز و قهوه ای استفاده نمایید.
• قسمت انتهای گلدان باید با خاک دانه درشت مانند شن درشت پر شود
• لایه بعدی بهتر است از نوع ریزتر باشد
• برای دیده شدن ریشه های هوای می توانید، کمی از خاک سطح گلدان را کنار بزنید.

سیم پیچ کردن

یکی از مهمترین و حساسترین بخش های آموزش ساخت بونسای سیم پیچ کردن می باشد، پیش ار فراگیری اصول مهم این بخش نباید به انجام آن اقدام کنید، زیرا پیروی از روش های غلط یا اطلاعات ناکافی ممکن است، موجب زخمی شدن و آسیب دیدن گیاه شود.

سیم پیچ کردن کمک می کند، تا بخش هایی مانند شاخه ها فرم  مورد نظر را به خود بگیرند، سیم پیچ کردن بونسای از قسمت پایینی آغاز می شود و پس از آن به قسمت های بالایی گیاه می رسد، فراموش نکنید، اصل اساسی این روش انجام آن در کنار حفظ حیات بونسای می باشد و نباید به آن آسیبی برسد.

از مزایای دیگر سیم پیچ کردن فیکس کردن گیاه داخل گلدان نیز می باشد، به این منظور باید سیم را از قسمت سوراخ های زهکش کف گلدان عبود داد و به دور ریشه تاباند، تا اتصال آن با گلدان مستحکم شود، پس از هر مرحله باید بررسی کنید، تا سیم داخل اندام های گیاه فرو نرفته باشد.

در آموزش ساخت بونسای باید با زمان مناسب هر مرحله آشنا شوید. زمان مناسب سیم بندی برای انواع بونسای خزان دار در فصل بهار و بونسای مخروطیان در اواخر زمستان می باشد، ضخامت سیم با توجه به بخشی از گیاه که قرار است، به دور آن تابیده شود، باید انتخاب گردد و توصیه می شود، قطر سیم مورد استفاده یک سوم قطر تنه یا شاخه مورد استفاده باشد.

سیم پیچی درختچه مینیاتوری باید به شکلی صورت گیرد، که انتهای سیم ها قابل مشاهده نباشد، تا زیبایی طراحی بونسای به خوبی نمایان باشد. بازه زمانی که سیم ها می توانند، روی بونسای بمانند بسته به گونه آن متفاوت می باشد و به طور کلی حدود شش تا دوازده ماه طول خواهد کشید.

شاخه های در هم فرو رفته بونسای را می توانید، پس از سیم پیچی به راحتی از یکدیگر دور کنید، زمانی که گیاه به دلیل بیمار شدن ضعیف شده است، نباید از سیم پیچی استفاده کنید، زیرا این عملیات منجر به ضعیف تر شدن گیاه می شود. پس از سیم پیچی ممکن است، نیاز به هرس دیگری علاوه بر هرس اولیه باشد، تا آرایش گیاه حفظ شود.

مدل های متنوعی را می توان برای بونسای انتخاب کرد، بعضی از فراد ترجیح می دهند، فرم بونسای آن ها گرد و برخی بیضی باشد. پیشنهاد می شود، از سیم های آلومینیومی برای فرم دادن شاخه های جوان و از سیم های مسی برای شاخه های قدیمی تر استفاده شود.

در صورتی که نگران این موضوع می باشید، که سیم پیچی به گیاهتان آسیب برساند، می توانید از سیم آلومینیومی برای فرم بخشیدن به گیاه استفاده کنید، به یاد داشته باشید، در این مرحله نباید سیم ها را بافشار یاد و خیلی محکم به شاخه و تنه پیچید، تا بونسای فضای کافی برای رشد در اختیار داشته باشد و دچار آسیب نشود.

نکات پرورش بونسای

پس از تکمیل شدن آموزش ساخت بونسای باید با مراقبت های کلیدی آشنا باشید، تا به خوبی از آن نگهداری کنید. در ادامه نکات مهم مراقبت از بونسای ذکر شده است.

 پس هر بار خشک شدن خاک گلدان بونسای نیاز به آبیاری با آب عاری از کلر وجود دارد، آب جوشیده و آب باران مناسب ترین نوع برای آبیاری بونسای می باشند، برای اطمینان از این موضوع که آب کافی در اختیار ریشه ها قرار می گیرد، بهتر است بررسی کنید، که آب از زیر گلدان خارج شود. می توانید، گلدان را در ظرف آبی بگذارید و پس از چند دقیقه آن را خارج کنید، با این روش علاوه بر اطمینان از رسیدن آب به ریشه املاح اضافی خاک نیز از بین می رود.

به یاد داشته باشید، بونسای خود را از معرض تابش نور مستقیم خورشید و باد دور نگه دارید، تا سلامت گلدان خود را حفظ کنید، خاک بونسای را سبک با ph خنثی و از ترکیباتی چون خرده سنگ پا، پوکه، کمپوست گلدانی و خزه پر کنید، تا قدرت زهکشی و جذب و رطوبت مناسبی ایجاد شود. در نهایت آموزش ساخت بونسای با تاکید بر صبر تکمیل می شود و شایان ذکر می باشد، که این صبر نتیجه ای زیبا و ارزشمند خواهد داشت.