آفات درخت موز در انواع گوگونانی می باشند و می توانند، صدمات بسیاری برای محصول نهایی و درخت به دنبال داشته باشند، آشنایی با این آفات و نحوه کنترل و پیشگیری از بروز چنین آفاتی بسیار حائز اهمیت است.
موز میوه ای می باشد، که بیشتر در مناطق جنوبی مانند سیستان بلوچستان و هرمزگان کشت می شود، همه گیاهان ممکن است، در معرض حمله آفات قرار بگیرند، درخت موز نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. کنترل و مبارزه با آفات درخت موز کمک می کند، تا رشد گیاه به خوبی ادامه داشته باشد و میوه ای مرغوب و با کیفیت حاصل شود، غافل شدن از این موضوع ممکن است، صدمات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
موز می تواند، میزبانی برای انواع آفات و حشرات چون سرخرطومی ساقه موز، کک ها، شته، سرخرطومی ریزوم و مورچه سفید و سایر آفات دیگر باشد. در ادامه به بررسی دقیق تر می پردازیم.
آفات درخت موز
مشکل رایج درخت موز این می باشد، که این محصول خوش طعم و مفید به راحتی تخت تاثیر بیماری ها و آفات قرار می گیرد، برای پیشگیری از ضرر مالی برای کشاورزان توجه به وجود آفات و از بین بردن آن ها امری الزامی است. وجود آفات بهره وری از این محصول را تحت تاثیر قرار می دهد. علاوه بر این آشنایی با نحوه کاشت درخت موز و آنچه باید درباره رشد بهتر و پرورش این درخت بدانید، لازم است، در رابطه با شناسایی آفات و نابودی آن ها اطلاعات مفیدی در اختیار داشته باشید.
آفات مختلف می توانند، بر سلامت موز تاثیر بگذارند، برای مثال شته موز منجر به پیچ خوردگی و چروک شدن شاخ و برگ ها نیز می شوند و سایر بیماری ها را منتقل می کنند، که میوه تولید شده را تحت تاثیر قرار می دهد. در بیشتر موارد برای دفع این آفات می توان از قارچ کش ها و آفت کش های تجاری استفاده کرد.
سرخرطومی ساقه موز
هرچند این نوع از آفات درخت موز در تمام طول سال فعال می باشد، اما در فصل تابستان فعالیت آن افزایش پیدا می کند و به نوعی به اوج خود میرسد، این آفت در میان شکاف های غلاف برگ تخم ریزی می کند و لارو ها به محض خارج شدن از تخم از غلاف برگ تغذیه می کنند و در نهایت وارد ساقه کاذب می شوند. برای دفع آفت سرخرطومی ساقه موز می توانید، از گرانول کاربوفوران و یا قرص فسفید آلومینیومی استفاده کنید و یا بوته های آلوده را بسوزانید.
سرخرطومی ریزوم موز
این آفت در مراحل اولیه خسارت قابل توجهی به گیاه وارد می سازد، حشره بالغ این آفت در اندازه یک سانتی متر و به رنگ قهوه ای تیره می باشد، سر این حشره تقریبا کشیده و به شکل خرطوم می باشد، بخش بیشتر بدن این حشره با فلس پوشیده شده است.
تخمک گذاری این نوع از آفت در قسمت طوقه یا شکاف درون غلاف های پوسیده ریزوم می باشد، لارو ها پس از خروج از تخم وارد ریزوم می شوند و برای ادامه زندگی از آن تغذیه می کنند، این حشرات دوران شفیرگی خود را در درون خاک طی می کنند، حشره کامل بسیار تنبل است و از نور دوری می کند.
این آفت در شب ها از ساقه و پاجوش تغذیه می کند و منجر به ایجاد کانال درون آن ها می شود، به همین دلیل ساقه های آلوده سوراخ سوراخ و ضعیف می شوند و به دنبال آن عوامل بیماری زا مانند قارچ ها و باکتری ها باعث پوسیدگی در ساقه گیاه می شوند.
برای کنترل این نوع از آفات درخت موز باید در نظر داشته باشید، که از پاجوش های سالم و عاری از آفت استفاده کنید، علاوه بر این توجه بر عدم کشت پیوسته در خاک آلوده اولیه نکته ای مهم می باشد. در حین کاشت بهتر است، به میزان صد گرم کلرپیریفوس یا پودر لیندین را با خاک مخلوط کنید و درون چاله کاشت بریزید، در ضمن پاجوش ها نیز نیاز به تمیز شدن دارند.
برای ضدعفونی کردن پاجوش ها لازم است، قبل از کاشت در محلول یک درصد امولسیون گونیالفوس قرار داده شوند، سوزاندن بقایای گیاهی و ریزوم های آلوده و به دنبال آن کشت نهال های سالم موز در خاک های جدید و زهکشی دار یک نوع روش درمانی می باشد، که نباید از آن غافل شد.
کک ها
کک از دیگر آفات مهم موز می باشد، که معمولا در فصل بهار دیده می شود و تا آخر تابستان به فعالیت خود ادامه می دهد، بیشترین خسارت این آفات در ماه های مرداد و شهریور می باشد. غذای این آفت برگ های تازه روییده شده و میوه درخت است، وجود این آفت لکه هایی روی پوست موز ایجاد می کند و بازار پسندی میوه را کاهش می دهد. برای کنترل این آفت در باغ توصیه می شود، از سم پاشی با سم هایی چون آندوسولفات یا کارباریل استفاده کنید.
شپشک
شپشک از دیگر آفات درخت موز می باشد، شپشک ماده، بدنی نرم و مسطح دارد، که با سپری مومی شکل پوشیده شده است و شپشک نر نیز کشیده و کوچک می باشد، برای کنترل جمعیت این آفت باید از حشر کش های سیستماتیک استفاده کرد. برای کنترل این آفت از سم های شیمیایی کم خطر استفاده نمایید و رعایت دوره کارنس سم هنگام برداشت میوه را در نظر بگیرید، چرا که این امر الزامی می باشد.
مورچه سفید
مورچه سفید نیز در دسته آفات موز جای می گیرد، که تغذیه آن از ریزوم موز می باشد، این افت بیشتر در مناطقی با آب و هوای گرم و معتدل ظاهر می شود و در دسته های بزرگ زندگی می کند. برای کنترل این آفات بهتر است، از سم پاشی خاک با سایپرمترین استفاده کنید.
تریپس برگ
این آفت علاوه بر موز به نوعی آفت برای زردچوبه نیز در نظر گرفته می شود، علائم خسارت این آفت شامل پیچیدگی، زرد شدن برگ ها و به دنبال آن خشک شدن آن ها می باشد، برگ ها نمی توانند با وجود ان آفت به رشد خود ادامه دهند و یا این که رشد آن ها به دلیل حضور این آفت بسیار کند و ضعیف خواهد شد. برای مبارزه با تریپس برگ بهتر است از گرد پاشی با کارباریل یک درصد و مونوكروتوفوس سه صدم درصد استفاده نمایید.
شته موز
شته موز نیز از جمله آفات درخت موز می باشد، که بیشتر در کشور های استرالیا، سریلانکا و هند وجود دارد. این آفت می تواند، ناقل بیماری های ویروسی باچی تاب، کاردامون و بیماری موزائیک آموموم باشد. این حشره در کلنی های کوچک تا خیلی بزرگ از حشرات کامل ماده بی بال، زنده زای بالدار و پوره ها روی بوته موز مشاهده می شود. با این وجود جمعیت حشرات ماده بی بال بیشتر می باشد و در قاعده ساقه در قسمت انتهایی و محور های برگ موز بیشتر دیده می شود.